De les van Tsjernobyl

Dertig jaar geleden, 26 april 1986, ontplofte in Tsjernobyl, in het noorden van Oekraïne, een kernreactor. Bij dit grootste kernongeluk uit de geschiedenis kwamen grote hoeveelheden radioactief materiaal in de atmosfeer. De wijde omgeving van de centrale werd radioactief besmet. Het ongeluk was het gevolg van menselijk falen: het personeel durfde hun leidinggevenden, die een riskant experiment wilden uitvoeren, niet tegen te spreken. De Kennis van Nu wil weten wat wij van deze ramp hebben geleerd. De veiligheid van kernreactoren hangt natuurlijk voor een groot deel af van hun ontwerp. Maar uit onderzoek blijkt dat bij de meeste rampen, ook die in Tsjernobyl, niet de techniek maar de mens de zwakste schakel is. De meeste kernongelukken zijn het gevolg van menselijke fouten. In West-Europa is het enthousiasme voor kernenergie na de rampen in Tsjernobyl en Fukushima flink getemperd: Duitsland sluit op termijn zijn kerncentrales en zelfs Frankrijk, nu voor driekwart van zijn energiebehoefte afhankelijk van kernenergie, wil af van die verslaving. In Japan zijn bijna alle kerncentrales na de ramp in Fukushima gesloten. In de rest van de wereld bouwt men juist door: China wil zijn luchtvervuiling te lijf gaan door kolencentrales op grote schaal te vervangen door kernreactoren en ook landen als Nigeria, Vietnam en Bangladesh willen kernenergie. De Tsjernobylramp was een gevolg van een bedrijfscultuur waarin ondergeschikten geacht werden klakkeloos te doen wat hun meerderen hen opdroegen. Wat kan een land als China leren om de fouten van Tsjernobyl en Fukushima te vermijden? Diederik Jekel gaat naar de onderzoeksreactor van de TU Delft en een opleidingscentrum in Essen (Duitsland), waar het personeel van de kerncentrale in Borssele in een simulator traint voor alle mogelijke gebeurtenissen.