Noorderlicht, Labyrint, De Kennis van Nu, Focus: de publieke omroep heeft inmiddels een lange geschiedenis van wetenschapsprogramma’s. Maar waar die titels vooral verslag deden vanuit de wereld van de wetenschap, draait de nieuwe NTR/IDTV-coproductie Atlas het om: wetenschappers laten hier hun licht schijnen over actuele gebeurtenissen in de wereld. Elke week schuiven drie gasten aan bij Petra Grijzen, bekend van Nieuwsuur en het NPO Radio1-programma Nieuws en Co. Wiskundige Ionica Smeets schuift maandelijks aan om cijfers en grafieken uit de wetenschap te duiden, en net voor het sluiten van deze gids kwam er witte rook uit Princeton: Robbert Dijkgraaf komt langs om een update te geven over de stand van zaken in de wetenschap. Verwacht verder zowel lange als korte reportages.

"Atlas moet een plek worden waar wetenschappers hun verhaal kwijt kunnen, zonder dat ze na de eerste zin al worden onderbroken met de ‘Maar wat kunnen we daar dan mee’-vraag', aldus Gerda Bosman, hoofdredacteur wetenschap van de NTR. Wat niet wil zeggen dat het een programma voor wetenschappers is. ‘Onze redenering was: je moet aansluiten bij de belevingswereld van mensen die niet in eerste instantie in wetenschap zijn geïnteresseerd, maar dat wel zouden zijn als het aansluit op hun belevingswereld.’ De ideale plek dus om verslag te doen van, pakweg, een wereldwijde pandemie. ‘Het zou natuurlijk mooi zijn geweest als we er vorig jaar al waren, maar ik denk dat we dit jaar ook genoeg te doen zullen hebben." 

Qua presentator, en ook qua formule, lijkt het programma wel iets weg te hebben van Nieuwsuur, maar wij kunnen ons eigenlijk geen ander programma voor de geest halen waarin de actualiteit primair vanuit wetenschappelijk perspectief wordt geduid. En hoewel de gebeurtenissen van de afgelopen dagen de belangrijkste inspiratiebron zijn, zullen veel van de onderwerpen een link krijgen met langlopende trends. ‘Het recente uitzonderlijke pak sneeuw in Spanje bijvoorbeeld is snel weer gesmolten, maar het fenomeen van extreem weer door klimaatverandering zal nog lang op de agenda blijven staan.’ Wat voor soort onderwerpen passeren er nog meer tijdens de vergaderingen van de Atlas-redactie? ‘Neem thuisonderwijs. Waarom is dat zo moeilijk? Daar zouden we dan naar kunnen kijken met een iemand die alles weet van hersenontwikkeling, of met een aandachtsexpert. Want thuis vallen alle rituelen weg die je op school hebt, en zo’n beeldscherm leidt op alle mogelijke manieren af.’

Op de woensdagavond zat altijd dat andere wetenschapsprogramma, De Kennis van Nu. Wat gebeurt daar mee? ‘Dat gaat in een andere vorm door. De Kennis van Nu maakt later dit jaar vijf specials, onder meer over geo-engineering en de evolutie van robots. En er komt nog een aparte 6-delige serie aan over onze zintuigen. Netto komt er dus gewoon meer wetenschap op de buis.’