Jan-Peter de Graaff heeft met zijn orkestwerk 'Le café de nuit' de eerste prijs gewonnen bij het International Rostrum of Composers in de categorie ‘jonge componisten onder dertig’. Hij schreef zijn werk in opdracht van de NTR ZaterdagMatinee, waarmee de serie zich opnieuw als belangrijk initiator in de internationale nieuwe-muziekscene bewijst.

Voor de 65ste keer kwamen de internationale radiomakers bijeen, ditmaal in Boedapest, om composities te beoordelen die in het voorbije jaar geschreven en uitgevoerd zijn. In de ‘algemene’ categorie sleepte de IJslander Páll Ragnar Pálsson de eerste prijs in de wacht. Jan-Peter de Graaff (Terschelling, 1992) won in de enige andere categorie: ‘jonge componisten onder de dertig’.

Onderdeel van de prijs is een compositieopdracht voor een ensemblewerk, dat in een EBU-uitzending in 2019 in première zal worden gebracht door het Zweedse Neo Ensemble. De 25 aangesloten radiozenders verplichten zich bovendien de winnende werken uit te zenden.

Twee werkelijkheden

'Le café de nuit' werkt naar een punt toe waarop twee werkelijkheden elkaar even overlappen: het moment vlak voor het ontwaken waarop je nog aan het dromen bent, maar je je tegelijkertijd realiseert dat je aan het dromen bent. “Ik componeer vaak eerst het einde van een stuk,” zegt Jan-Peter de Graaff. “Dat is een stip aan de horizon waar ik naartoe werk. Het is niet meer dan een flard, maar dan wel een concrete melodie, compleet met kleur en orkestratie. Ik heb me aangeleerd zo’n inval meteen op te schrijven in een schetsboek, in de vorm van tekst met een golfje of een krulletje. Het is een visuele bandrecorder. Als ik die notitie later zie, kan ik dat beeld weer in detail terughalen.”

Geïnspireerd door Van Gogh

'Le café de nuit' is geïnspireerd op het gelijknamige schilderij van Vincent van Gogh uit 1888. Van Gogh portretteerde het café in Arles waar hij in die tijd boven woonde. Een plek waar misdadigers ’s nachts samenkwamen om plannen te beramen, aldus De Graaff, “maar ook een plek om je zorgen te verdrinken. Om met Midas Dekkers te spreken, een plaats om de wereld even achter je te laten; maar de echte wereld verdwijnt niet. In mijn stuk is het een muzikale roes waarin binnen- en buitenwereld met elkaar versmelten. Dat levert een innerlijke spanning op die uiteindelijk niet vol te houden is. Het gevolg is dat de muziek implodeert.”

Het winnende orkestwerk is terug te luisteren op de site van NPO Radio 4