Donderdag 18 april om 22.20 uur op NPO 2

Goed leren kijken is de eerste stap om natuurbeschermer te worden. Daarover gaat de documentaire Groenkijkers, een co-productie van NTR en Docmakers. Regisseur Sanne Rovers gaat op pad met ‘gewone mensen’ die de teloorgang van hun postzegel natuur proberen tegen te houden. 

Als kind vond Sanne haar vaders liefde voor natuur vooral irritant. Altijd maar stoppen tijdens het wandelen, om naar planten en insecten te kijken. Dat is door de jaren heen veranderd.

Sanne Rovers: “Ik zag gewoon gras, maar hij zag wel tientallen soorten. Nu ik me steeds meer zorgen maak over de staat van de natuur in Nederland, kan ik de blik van mijn vader beter op waarde schatten. Als we beter naar de natuur gaan kijken, gaan we er beter voor zorgen.”

Een persoonlijke dialoog tussen Sanne en haar vader Jacques vormt de kern van de film Groenkijkers. Zij bespreken samen liefde voor de natuur, zorgen over de stikstofcrisis, de afname van de biodiversiteit en of hoop er is voor de toekomst. Naast de vader van Sanne, die als districtscoördinator van Floron letterlijk de wilde planten van Breda en Tilburg op de kaart zet, zien we een aantal andere natuurbeschermers in 'hun' natuurgebied. Wat drijft Nicky Castricum bijvoorbeeld, die midden in Amsterdam-Noord de vlindertuin Mot in Mokum is begonnen? En hoe ervaren de insectentellers Henk Spijkers, Paul van Wielink en Guido Stooker, die al tientallen jaren hun onderzoeksresultaten leveren aan verschillende universiteiten, dat ze ieder jaar minder insecten tellen? Groenkijkers inspireert door te tonen hoe groots de invloed van kleinschalige natuurbeschermings-initiatieven kan zijn.  

Misschien wekken de vogelaars met hun verrekijkers in het begin nog gegrinnik op, maar naarmate de film vordert gaat dit over in bewondering. Later ontstaat er een gevoel van urgentie om de plantjes tussen de stoeptegels te gaan herkennen. Tot slot dringt het door; het feit dat er steeds meer mensen zijn die hun liefde voor de natuur omzetten in actie, geeft hoop voor de toekomst. Zorg voor de natuur start immers met goed kijken. 

Om die boodschap uit de film kracht bij te zetten, is de impact campagne ‘Iedereen wordt Groenkijker’ ontwikkeld door Impact Makers, samen met SoortenNL en Docmakers. De campagne omvat speciale vertoningen (inmiddels al meer dan 40 op de agenda), randprogramma’s, een social media campagne en een podcastserie. 

Dit programma is een co-productie van de NTR en Docmakers, met steun van AFK en CoBO en ontwikkeld met steun van NPO-fonds.

Donderdag 25 april om 22.20 uur op NPO 2
Wat als de overheid je 24/7 in de gaten houdt? In het huidige China is dit de realiteit van burgers die zich kritisch uitspreken over de overheid. De documentaire TheTotal Trust geeft een indringend beeld van hoe een totale surveillance-staat met behulp van nieuwste technologie burgers onderdrukt. De Chinees-Amerikaanse filmmaakster Jialing Zhang vertelt de verhalen van drie dappere vrouwen die ondanks repressie strijden voor vrijheid en gerechtigheid, voor zichzelf en voor hun familie. Een verontrustend beeld van het hedendaagse China, maar ook in Europa staat de privacy onder druk.

China kampt met een haperende economie en het aantal sociale problemen neemt toe. Geen wonder dat dat onder Chinese burgers tot verontwaardiging leidt en soms zelfs tot politiek activisme. Daar wil het Chinese bewind niets van weten. Het doet er alles aan om potentieel verzet de kop in te drukken. Het belangrijkste wapen hiervoor is een geavanceerd digitaal systeem, waarmee de overheid haar burgers dag en nacht kan volgen en controleren. Gedrag wordt gekoppeld aan een ‘slim’ puntensysteem waarmee de Chinese overheid hoopt te kunnen voorspellen waar en wanneer haar burgers zich gaan roeren.

Deze ‘Big Brother’ is continu aanwezig in de levens van de drie gezinnen van advocaten en journalisten die in deze documentaire strijden voor hun vrijheid. In de camera’s die voor hun woningen geplaatst, de ‘behulpzame’ buren die naar binnen gluren en de anonieme politieteams die voor hun deur posten. Zhang laat vanuit de eerste hand zien wat het betekent om een machtige overheid tegen je te hebben die tot het uiterste gaat om je te controleren. Wanneer vervolgens de coronapandemie uitbreekt, geeft dat de gelegenheid om nog een stap verder te gaan.

Deze dystopische documentaire laat zien hoe deze digitale surveillance er anno nu in de praktijk uitziet. De film roept vragen op over de gevaren van nieuwe technologieën, als op AI-gebaseerde opsporing en surveillance. Want als dit het heden is, hoe ziet onze toekomst er dan uit?

The Total Trust is een coproductie van Filmtank GmbH en Witfilm.

Zondag 24 maart om 20.20 uur op NPO 2
Bekijk de trailer

Frans Bromet volgt in de documentaire Scootmobiel scootchauffeurs in verschillende leeftijden over hun leven. Hij gaat met ze in gesprek over wat er is veranderd sinds ze een scootmobiel hebben, over hoe hun levensruimte is toegenomen, over de beperkingen van het voertuig en over wat er privé allemaal kan en niet meer kan. 

De aanleiding voor Frans om deze documentaire te maken lag in zijn eigen dorp, Ilpendam: “Ik heb altijd een fascinatie gehad voor de mensen die in mijn dorp in een scootmobiel rijden. Maar ik had nooit een aanleiding om met deze mensen in gesprek te gaan. En dat wilde ik wel. Daarom ben ik met het idee gekomen om deze docu te maken.”  

Frans spreekt onder anderen met de 39-jarige Sanne uit Amsterdam. Sanne heeft een scootmobiel voor twee: in het kinderzitje achterop brengt ze haar dochter Rosie van 6 van en naar school. Vanwege een spieraandoening in haar benen werd ze een mindervalide moeder. Lange tijd is ze aan huis gebonden geweest. Ze weigerde in de scootmobiel - die al maanden ongebruikt voor haar deur stond - te stappen. Totdat haar vriend haar op een dag overhaalde om samen een ijsje te halen in de scootmobiel. Sindsdien heeft ze haar ‘karrie’ omarmt, ze gaat er zelfs mee naar festivals. 

Frans gaat op stap met een aantal scootchauffeurs die genieten van de georganiseerde scoormobieltoertochten in Woerden. De 76-jarige Henk laat Frans weten dat deze ritjes ‘het leven de moeite waard’ maken. De 67-jarige Bart uit Woerden is de man die tijdens de tochten altijd voorop rijdt: hij bepaalt de route. En Truus is ondanks de verdrietige dingen die ze heeft meegemaakt in haar leven, toch altijd vrolijk. De verdrietige dingen ‘geeft ze een plaatsje’, en zo nu en dan ‘doet ze het deurtje van dat plaatsje even open’. Maar tijdens een dagje uit zoals met de scootmobiel tochten, doet ze gauw het deurtje weer dicht.

De 76-jarige Anneke uit IJmuiden vertelt Frans dat ze het verschrikkelijk vond om in een scootmobiel te stappen en krijgt het meer dan eens te kwaad, iets wat ze dan afreageert op haar man en mantelzorger Arnold. Ze heeft een scootmobiel omdat ze achter elkaar drie herseninfarcten kreeg. Hun leven is totaal veranderd en hun huwelijk op de proef gesteld, maar de liefde houdt stand.

De inmiddels 63-jarige Frans uit Amsterdam vertelt aan Bromet dat hij een aantal jaar geleden van de trap is geduwd, nadat hij aan zijn buurman vroeg of het wat zachter kon. Sindsdien kan hij niet meer lopen, en door het herseninfarct dat voortkwam uit de val, heeft hij ook moeite met praten. Maar dat is niet het enige waar hij pillen voor slikt, hij heeft AIDS en heeft ook last van een dubbele hernia, osteoporose, cholesterol en zijn hart. Zijn vriend liep bij hem weg, dingen die leuk zijn doen allemaal pijn en nu gaat hij eigenlijk alleen nog met zijn hond naar het park. Toch is Frans niet pessimistisch, de scootmobiel is zijn redding.