Informatie

Focus: Wie maken je dun? De verslaving
Woensdag 29 juni, 17,00 uur, NPO 2
Obesitas neemt toe, en de dieetindustrie ook. Presentator Jacques Peretti  onderzoekt in deze BBC-serie de relatie tussen beide. Waarom toch zijn diëten meestal tot mislukken gedoemd? Hij spreekt met een voormalige directeur van Weight Watchers en andere topfiguren in deze lucratieve industrie, zoals SlimFast miljardair Danny Abraham en Pierre Dukan van het Dukan-dieet.

Focus: Wie maken je dun? De kosten
Donderdag 30 juni, 17,00 uur, NPO 2
Presentator Jacques Peretti gaat in deze aflevering op onderzoek uit in de fitness-industrie. Wat is de connectie tussen fitness en afvallen? Hij ontmoet de voormalige ‘Global Head of Health’ van PepsiCo en vraagt zich af waarom er zoveel geld omgaat in deze industrie. En hoe zit het met het onderzoek naar de ultieme afslankpil?

Focus: Wie maken je dun? De toekomst
Vrijdag 1 juli, 17,00 uur, NPO 2
In de slotaflevering stelt Jacques Peretti de vraag hoe het komt dat we met z’n allen steeds dikker worden terwijl er toch miljarden omgaan in de afslankindustrie. Hij reist naar Amerika en onderzoekt de overeenkomsten tussen de voedsel- en de tabaksindustrie. Daar ontmoet hij mensen die actie voeren om wetten tegen vet en suiker ingevoerd te krijgen – en daarbij fors worden tegengewerkt door de industrie.

Leven met autisme
maandag 4 juli, 17,00 uur, NPO 2
Professor Uta Frith heeft haar leven gewijd aan onderzoek naar autisme. Ze vertelt over de bijzondere mensen die ze in al die jaren heeft ontmoet en laat zien hoe autistische mensen de wereld ervaren.

Ontwikkelingspsycholoog Uta Frith begon haar carrière in de jaren zestig, toen ze een groep kinderen ontmoette die volledig afgesneden leek van de wereld. Ze was vastbesloten meer te weten te komen over deze kinderen. Autisme was in die jaren nog niet zo bekend. Dat veranderde geleidelijk.

De in Duitsland geboren en later naar Engeland verhuisde Frith ontwikkelde zich gaandeweg tot een autoriteit.

In de Britse documentaire ‘Living with autism’ geeft Uta Frith een fascinerende inkijk in het autistische brein. Ze ontmoet mensen met bijzondere talenten en verklaart waarom ze vaak moeite hebben om grappen op de juiste waarde te schatten. Wat hebben we de afgelopen decennia geleerd over autisme en wat heeft dat betekend voor het leven van autistische mensen?

Het geheime leven van tweelingen
Dinsdag 5 juli, 17,00 uur, NPO 2
Eeneiige tweelingen zijn fascinerend. Ze worden geboren met hetzelfde DNA, maar ontwikkelen naast frappante overeenkomsten vervolgens ook verbijsterende verschillen. In deze Focus maken we kennis met een aantal bijzondere tweelingen.

Er worden vandaag de dag meer tweelingen geboren dan ooit tevoren, en we weten ontzettend veel over deze uitzonderingen in de natuur. Deze aflevering van Focus opent de deur naar de geheime en intrigerende wereld van tweelingen. Wat gebeurt er als tweelinghelften op grote afstand van elkaar worden grootgebracht? We volgen Anaïs Bordier, een Koreaans meisje dat na haar geboorte door een Frans gezin werd geadopteerd. Als ze naar een filmpje op YouTube zit te kijken, komt ze er toevallig achter dat ze een tweelingzus heeft, de actrice Samantha Futerman. Hoewel ze 26 jaar lang in verschillende landen zijn opgegroeid, ver van elkaar, blijken de meisjes verrassend sterk op elkaar te lijken, qua smaak en interesses, maar ook qua karakter.

We zien ook dat een eeneiige tweeling tot twee totaal verschillende mensen kan uitgroeien, zoals de tweeling Brenda en Aidan. Ze werden in de jaren zestig geboren als Brenda en Bonnie, maar Bonnie vertelde haar zus dat ze lesbisch was toen ze in de twintig was en onderging later een geslachtsverandering om Aidan te worden.

Tot slot kijken we naar de impact van de hechte, levenslange band tussen een tweeling. We horen het verhaal van de 81-jarige deejays Peter en Paul, die in hun hele leven ooit maar twee weken zonder elkaar hebben doorgebracht. Dankzij deze unieke verbintenis worden tweelingen gemiddeld twee jaar ouder dan andere mensen.

Deze opmerkelijke verhalen werpen licht op de vraag wat het betekent om een tweeling te zijn, maar ook wat het betekent om mens te zijn.

Het geheime leven van de hond
vrijdag 8 juli, 17,00 uur, NPO 2
Het valt niet te ontkennen: mensen houden van honden. Mens en hond trekken dan ook al duizenden jaren met elkaar op. Maar wat weten we eigenlijk van onze trouwe viervoeters? In ‘Het geheime leven van de hond’ worden de modernste filmtechnieken gebruikt om ‘onder de vacht’ van onze dierbare metgezellen te komen, en meer te weten te komen over hun superzintuigen, hun bijzondere gedrag en hun onvoorwaardelijke trouw. Maar deze documentaire probeert vooral helderheid te krijgen over hun relatie met ons. Met spectaculaire nieuwe inzichten over de manier waarop honden ons begrijpen, van ons houden, iets extra’s geven aan ons bestaan en, in sommige gevallen, ons leven op dramatische wijze kunnen redden. Dat is dan ook hét grote succes van de hond: zijn relatie met de mens, waar beide partijen wel bij varen.

Een puppy wordt gevolgd van haar geboorte tot ze zelf moeder wordt, en er zijn prachtige verhalen over honden die allemaal blind en doof worden geboren, maar vervolgens uitgroeien tot perfect ontwikkelde dieren. Al met al dus een fascinerende verkenning van alle merkwaardige en wonderlijke eigenschappen van honden.

Focus: Mens en ruimte (Human Universe) 
Uitzending: dagelijks van 11 t/m 15 juli,  17.00 uur op NPO 2

Aflevering 1: van oermens tot ruimtevaarder
Beginnend in Ethiopië onderzoekt professor Brian Cox hoe het heelal een cruciale rol speelde bij onze ontwikkeling van oermens tot ruimtevaarder. Dat gebeurde door de groei van onze hersenen, maar grote hersenen alleen hebben ons niet de ruimte in gebracht. Om te onthullen wat dan wel reist Brian vanuit Afrika door naar de antieke stad Petra in Jordanië. Daar ontrafelt hij het volgende hoofdstuk in onze geschiedenis, de opkomst van onze beschaving. In Kazachstan is hij tenslotte getuige van de terugkeer van astronauten uit de ruimte, en legt hij uit hoe onze beschaving de sprong naar de sterren maakte.

Aflevering 2: waarom bestaan wij?
Brian Cox onthult dat de fantastische complexiteit van de natuur en het menselijk leven simpelweg het gevolg zijn van toevallige gebeurtenissen die voortkomen uit de natuurkundige wetten die ons heelal regeren. Maar dat brengt hem op een diepere vraag: hoe kan het dat ons heelal  van precies de juiste regels lijkt te zijn voorzien om de mens te kunnen scheppen? In een duizelingwekkende afsluiting gaat Brian dit vraagstuk te lijf. Hij bespreekt de nieuwste inzichten over de totstandkoming van het heelal, en komt met een ingrijpende nieuwe verklaring ten aanzien van ons bestaan. 

Aflevering 3: zijn we alleen?
Brian Cox onderzoekt welke ingrediënten er nodig zijn voor de totstandkoming van een intelligente beschaving in het heelal: een gunstige ster, een bewoonbare planeet, de spontane ontwikkeling van leven op die planeet, en voldoende tijd om intelligent leven te laten ontstaan en een beschaving op te bouwen. Brian bestudeert alle gegevens en komt met zijn eigen, uitdagende antwoord op het raadsel van onze ogenschijnlijke eenzaamheid.

Aflevering 4: onze plek in ruimte en tijd
Professor Brian Cox onderzoekt onze herkomst, plaats en bestemming in het heelal. Als kind denken we allemaal dat wij het middelpunt van het heelal zijn, omringd door onze familie en de wereld die om ons heen draait. Maar onze drang om op onderzoek uit te gaan is groot.  En door onze aangeboren nieuwsgierigheid heeft het gevoel dat we in het middelpunt staan van alles, kunnen plaatsmaken voor een besef van onze werkelijke plek in ruimte en tijd: wij leven 13,8 miljard jaar na het ontstaan van het heelal, op een minuscuul rotsblokje in een ruimte die zich mogelijk tot in het oneindige uitstrekt.

Aflevering 5: hoe overleven we?
Als afsluiting van de serie gaat Brian terug naar de ‘top van de wereld’ op Spitsbergen. Daar krijgt hij toegang tot de grootste schat van onze beschaving, die is opgesloten in een kluis diep onder de permafrost. We volgen hem als hij onthult hoe het mogelijk is dat wij mensen al zo lang op aarde overleven.

Focus: De Continenten (Rise of the Continents)
Uitzending: dagelijks van 18 t/m 21 juli, 17.00 uur op NPO 2

Overal op aarde zijn sporen te vinden van een mysterieus land, dat niet te vergelijken is met de wereld zoals  we die vandaag de dag kennen. Het was een supercontinent, dat zich opsplitste om onze wereld te vormen. De serie vertelt hoe leven, land en tijd bij elkaar kwamen om de unieke verscheidenheid van de continenten te scheppen.
Zo’n 250 miljoen jaar geleden zag de aarde eruit als iets uit een ander zonnestelsel. De werelddelen zoals we ze nu kennen, concentreerden zich in één reusachtige landmassa, Pangea, die werd omgeven door Panthalassa, een immense oceaan.
Maar ongeveer 200 miljoen jaar geleden begon dat supercontinent uit elkaar te vallen. Er vormden zich nieuwe oceaanbassins, er verrezen bergen en in de loop van miljoenen jaren ontstonden er uit de restanten van de oude continenten zeven nieuwe landmassa’s, die allemaal uniek waren. Dat zijn onze continenten.
Vandaag de dag hebben alle continenten hun eigen, uitgesproken karakter en hun eigen rijkdommen, en er komen allerlei verschillende vormen van leven voor. Maar hoe kwamen gefossiliseerde walvissen in de Sahara terecht, en welke rol speelde het uiteenvallen van het supercontinent bij de ontwikkeling van de dinosauriërs?
In deze serie  wordt de gigantische puzzel die Pangea was weer in elkaar gelegd, met behulp van aanwijzingen van over de hele wereld en van geavanceerde computereffecten. Zo wordt de turbulente geschiedenis van alle continenten achterhaald en komen we erachter wat ieder werelddeel uniek maakt.

Presentatie: Iain Stewart. 

Aflevering 1: Afrika
Afrika is de bakermat van de mensheid, land dat is ontstaan uit heftige geologische gebeurtenissen. Zelfs vandaag de dag kunnen we, soms op de meest onwaarschijnlijke plaatsen, nog bewijzen vinden van die gebeurtenissen die Afrika zoals we het nu kennen hebben gevormd en die het in de toekomst nogmaals zullen veranderen. 

Aflevering 2: Australië
Australië maakte eens deel uit van een supercontinent, en zijn woestijnen waren bedekt met bossen. Vroeger zat het vast aan Antarctica, maar het splitste zich af en verschoof noordwaarts naar warmere streken, terwijl Antarctica in een ijzige woestenij veranderde. De levensvormen moesten zich aanpassen aan de nieuwe omgeving. Dat is nog steeds te zien aan de unieke fauna van Australië, waarvan sommige soorten nergens anders op aarde voorkomen.

Aflevering 3: Amerika
Van de rotsbodem waarop het Empire State Building is gebouwd tot en met de Spaanse imperiums in Zuid-Amerika zijn de twee landmassa’s van Noord- en Zuid-Amerika op geologisch en geschiedkundig gebied met elkaar verbonden. In de twee Amerikaanse continenten treffen we een aantal van de spectaculairste landschappen op aarde aan. Ze zijn het resultaat van een onstuimig geologisch verleden, waaruit een al even turbulente geschiedenis van de mensheid is voortgekomen.

Aflevering 4: Eurazië
Europa en Azië maken geologisch gezien deel uit van dezelfde immense landmassa, Eurazië geheten. Door een reeks botsingen zijn bergketens omhoog gestuwd, hebben er zich dalen gevormd en is een ooit gigantische oceaan ontstaan en weer verdwenen. Hierdoor werden omstandigheden geschapen waarin grote beschavingen tot bloei konden komen. Overal in Eurazië kunnen sporen worden gevonden van die geologische gebeurtenissen, als je weet waar je moet zoeken.

Focus: het placebo-effect
Uitzending: maandag 25 juli, 17.00 uur, NPO 2

Placebo’s bevatten geen werkzame stoffen maar lijken toch te werken. Focus onderzoekt hoe dat kan en ontdekt hoe iedereen baat kan hebben bij hun verborgen kracht.
Placebo’s zijn bijzondere middelen. Ze zijn er in alle soorten en maten, en het is bewezen dat ze helpen bij pijn en depressie, en zelfs bij het verlichten van sommige symptomen van de Ziekte van Parkinson. Toch zijn het absoluut geen wondermiddelen, want ze bevatten helemaal niets.
Focus ontmoet de wetenschappers die uitzoeken hoe het zit met placebo’s: van de man die nep-operaties uitvoerde om rugpijn te verlichten tot en met de wetenschapper die het effect van nepzuurstof op lichamelijke prestaties bestudeerde. Aangetoond wordt dat placebo’s werkelijke en meetbare fysiologische veranderingen teweegbrengen.
Maken we onszelf wijs dat we beter worden van een behandeling omdat we er hoge verwachtingen van hebben? Gedachten en verwachtingen veroorzaken chemische reacties die ons lichaam veranderen. Uit onderzoek komt naar voren dat de vorm, de grootte en zelfs de kleur van een placebo allemaal van invloed zijn op de werkzaamheid.
Maar wat gebeurt er dan wanneer wij weten dat het een placebo is? Vreemd genoeg lijken ze dan nog steeds te werken, maar het blijft het een mysterie hoe dat precies kan. Misschien zijn wij beter in staat om pijn te verdragen en onze eigen symptomen te behandelen dan we dachten.